๑۩۞۩๑مدرسه علمیه فاطمیه کهنوج๑۩۞۩๑

خداوند به زمینیان وعده ضیافتی باشکوه در شب اول ماه رمضان
را داده بود؛

اما هلال لاغر ماه، خود را پشت چادر پولک دار شب پنهان می کرد و مردمان، بر پنجه پایشان قد می کشیدند و در آسمان چشم می چرخاندند و ماه را نمی دیدند.

گروهی، از انتظار خسته شدند و میهمانی را فراموش کردند و به خانه هایشان بازگشتند.

گروهی دیگر، چشم به راه ماه ماندند تا روز میهمانی معلوم شود.

اما گروه سوم تصمیم گرفتند زودتر از موعد میهمانی به پیشواز آن بروند…

آن شب ماه را در آسمان دلشان دیدند.




نزهت بادی

ماه مبارك رمضان در کلام و بيانات حضرت آیت العظمی امام خامنه ای



كیمیای نیّت

روزه فقط این نیست كه انسان نخورد و نیاشامد. این نخوردن و نیاشامیدن، باید از روى نیت باشد، والاّ اگر شما یك روز به‌خاطر گرفتارى و یا اشتغال به كار، دوازده ساعت، پانزده ساعت فرصت نكنید چیزى بخورید، هیچ ثوابى به شما نخواهند داد. اما همین امساك را وقتى با نیت انجام دادید -«اجعلنا ممّن نوى فعمل»؛ نیت كند و به دنبال آن، عمل انجام دهد- این همان گوهر درخشانى مى‌شود كه به شما ارزش مى‌بخشد و روحتان را قیمتى مى‌كند.

شرط روزه، نیت است. نیت یعنى چه؟ یعنى این عمل را، این حركت را، این امساك و تمرین را جهت دادن براى خدا، در راه خدا، به‌خاطر انجام دستور الهى. این است كه به هر كارى ارزش مى‌بخشد. لذا در دعاى شب اوّل ماه مبارك مى‌خوانید كه: «اللّهم اجعلنا ممن نوى فعمل ولا تجعلنا ممن شقى فكسل». كسالت، بى‌رغبتى و بى‌نشاطى براى كار -چه كار معنوى و چه كار مادّى- شقاوت است.

روزه، یكى از بهترین كارهاست. با این كه به ظاهر اقدام نكردن است؛ اما در باطن اقدام است، عمل است، كار مثبت است. چون شما نیت این كار را دارید؛ لذا از هنگامى كه وارد صحنه روزه‌دارى مى‌شوید -یعنى از بعد از لحظه طلوع فجر- تا آخر روز به‌طور دائم به‌خاطر این نیت، در حال عبادتید. اگر هم بخوابید، عبادت مى‌كنید. همین‌طور راه بروید، عبادت مى‌كنید. این كه از قول نبّى‌اكرم علیه‌و على‌آله‌الصّلاة والسّلام نقل شده است كه فرمود: «أنفاسكم فیه تسبیح و نومكم فیه عبادة»؛ خوابیدن و نفس كشیدن شما عبادت است، خواب چطور عبادت مى‌شود؟ نفس كشیدن چطور «سبحان‌اللَّه» گفتن مى‌شود؟ این به‌خاطر آن است كه شما بى‌كار هم كه باشید، هیچ اقدامى هم كه نكنید، چون با این نیت وارد این وادى شده‌اید، یكسره در حال عبادتید.

در روایت دیگر مى‌فرماید: «نوم ‌الصّائم عبادة و صمته تسبیح»؛ سكوت هم كه مى‌كنید، مثل این است كه «سبحان‌اللَّه» مى‌گویید. و «عمله متقبّل و دعائه مستجاب»؛ عمل شما مقبول و دعایتان مستجاب است. سكوت شما عبادت است، نفس كشیدن شما عبادت است، خوابیدن شما عبادت است. چرا؟ چون شما این امساك و این دست كشیدن از بخشى از لذّات جسمانى را براى خدا در یك مدّت سى روزه -ماه رمضان- تجربه مى‌كنید.


افساری برای نفس

همه این عبادت و دیگر عبادات، برگرد این محور مى‌گردد كه انسان با مشتهیات نفسانى و با لذایذى كه انسان را به پستى مى‌كشانند و برده مى‌كنند، مبارزه كند. افسارگسیخته كردن نفس انسانى، هنر نیست. هرچه در توان دارى لذّت ببرى، براى انسان كمال نیست؛ این از مقوله حیوانیت است. انسان هم یك جنبه حیوانى دارد؛ تقویت جنبه حیوانى است. البته جنبه حیوانى هم جزو ماست و نخواستند كه ما آن را نداشته باشیم. خوردن، آشامیدن، استراحت كردن، لذّت مباح بردن، جزو وجود ماست؛ اشكال هم ندارد و كسى آن‌ها را منع هم نكرده است. آنچه ممنوع است، این است كه انسان در این جنبه غرق شود.

مادّی‌گرى، انسان را به غرق شدن در این جنبه مى‌كشاند. ادیان و روش‌هاى عقلانى عالم -كه روش الهى، مبتنى بر پایه‌هاى عقلانى است- جلوِ انسان را مى‌گیرد، تا در این سراشیب لذّت‌برى از لذایذ و مشتهیات زندگى، اختیار خود را از دست ندهد و فرو نغلتد. هر دعوتى كه انسان را به لجام‌گسیختگى در لذّات بكشاند، دعوت به آتش و دعوت به بدبختى و هلاكت است. به‌طور كلّى ، دعوت انبیا، دعوت حكما، دعوت‌هاى الهى، در جهت كفّ‌نفس از این لذایذ است؛ كه روزه هم از این قبیل است. به همین خاطر است كه در روایات ما، ماه رمضان یك صحنه مناسب شمرده شده است؛ براى این كه انسان در این ماه تمرین كند و مجموعه گناهان را ترك گوید.

یك روایت از امام صادق علیه‌الصّلاة والسّلام است كه خطاب به «محمّدبن مسلم» مى‌فرماید: «یا محمّد! إذا صمت فلیصم سمعك و بصرك و لسانك و لحمك و دمك و جلدك و شعرك و بشرك». امام صادق به این یار و شاگرد نزدیك خودشان مى‌فرمایند كه وقتى روزه مى‌گیرى، باید شنوایى تو روزه‌گیر باشد، بینایى تو روزه بگیرد، زبان تو روزه بگیرد، گوشت و خون و پوست و موى و بشره تو روزه‌دار باشد؛ دروغ نگویى، انسان‌هاى مؤمن را دچار بلا نكنى، دل‌هاى ساده را اغوا نكنى، براى برادران مسلمان و جامعه اسلامى توطئه درست نكنى، بدخواهى نكنى، بددلى نكنى، تهمت نزنى، كم‌فروشى نكنى، امانتدارى كنى. انسانى كه در ماه رمضان با كفِ‌نفس خود، از خوردن و آشامیدن و مشتهیات نفسانى و جنسى روزه مى‌گیرد، باید زبان خود، چشم خود، گوش خود و همه اعضا و جوارح خود را روزه‌دار بداند و خود را در محضر خداى متعال و دورى گزیده از گناهان بینگارد. دنباله روایت مى‌فرماید: «و لایكون یوم صومك كیوم فطرك»؛ روز روزه تو، مثل روز فطر تو نباشد؛ مثل روزهاى عادّى باشد. روز ماه رمضان هم همان‌گونه رفتار كنى كه در روزهاى عادّى رفتار كردى. باید به تربیت نفس توجّه كنى و این فرصت را مغتنم بشمارى.

در یك روایتى دیگر مى‌فرماید: «صوم النّفس امساك الحواس الخمس عن سائر المأثم». از امیرالمؤمنین علیه الصّلاة والسّلام نقل شده است كه روزه نفس، غیر از روزه جسم و روزه شكم است. روزه نفس انسان این است كه همه حواس پنجگانه او از گناهان امساك كنند. «و خلوّ القلب من جمیع اسباب الشّر»؛ دل از همه موجبات و اسباب شرّ و فساد خالى شود. با خداى متعال و با بندگان خدا، دل را صاف و بى‌غلّ و غش كنیم. در این جهت، روایات زیادى هست.

برادران و خواهران عزیز! از این فرصت استفاده كنیم. ماه رمضان یك فرصت بسیار مغتنم است، براى این‌كه خودمان را به خدا نزدیك كنیم، به كمال نزدیك كنیم، از مفاسد دور كنیم، از گناهان پاك كنیم. این دعاهایى كه در این ماه هست، این استغفارى كه در این ماه مستحب است، همه فرصت است؛ مبادا این فرصت‌ها از دست برود. این ماه رمضان به‌زودى تمام خواهد شد. اگر تا ماه رمضان دیگر زنده بمانید، آن هم مثل برق و باد خواهد گذشت. این فرصت‌هاى ذى‌قیمت از دست خواهد رفت؛ از هر روز و ساعتش باید استفاده كنید.

خطبه‌هاى اولین نماز جمعه ماه مبارك رمضان‌‌؛ 12/10/1376

حضرت امام خميني رضوان الله عليه روزها و ساعت ها و لحظه هاي عمر خود را ، با مراقبه و محاسبه سپري کرده و صدها آيه قرآن را مجسم ساخت و عينيت بخشيد .
توجه ويژه اي نسبت به ماه رمضان داشت . ملاقات هاي خودشان در ماه مبارک رمضان را تعطيل مي کرد و دعا و تلاوت قرآن و … مي پرداخت .مي گفت : خود ماه مبارک رمضان ، کاري است . (1)
يکي از ياران امام ، در اين باره گفته است :
در اين ماه ، ايشان شعر نمي خواندند و نمي سرودند و گوش به شعر هم نمي دادند . دگرگوني خاصي متناسب با اين ماه در زندگي خود ايجاد مي کردند ، به گونه اي که اين ماه را سراسر ، به تلاوت قرآن مجيد و دعا کردن و انجام دادن مستحبات مربوط به ماه رمضان سپري مي کردند . (2)
ايشان ، به هنگام سحر و افطار ، بسيار کم مي خوردند ، به گونه اي که خادم شان فکر مي کرد که امام ، چيزي نخورده است . (3)

عبادت و تهجد
از جمله برنامه هاي ويژه حضرت امام (ره) در ماه مبارک رمضان ، عبادت و تهجد بود .امام عبادت را ابزار رسيدن به عشق الهي مي دانستند و به صراحت بيان مي کردند که در وادي عشق ، نبايد به عبادت به چشم وسيله اي براي رسيدن به بهشت نگاه کرد . (4)

امام توجه خاصي به نوافل داشتند و هرگز نوافل را ترک نمي کردند . نقل شده است که امام ، در نجف اشرف با آن گرماي شديد ، ماه مبارک رمضان را روزه مي گرفت و با اينکه در سنين پيري بودند و ضعف بسيار داشتند ، تا نماز مغرب و عشاء را به همراه نوافل به جا نمي آوردند ، افطار نمي کردند ! و شب ها تا صبح ، نماز و دعا مي خواندند و بعد از نماز صبح ، مقداري استراحت مي کردند و صبح زود ، براي کارهايشان آماده مي شدند . (5)

شب زنده داري و تهجد امام در ماه مبارک رمضان ، وضعيت ديگري داشت . يکي از محافظان بيت مي گويد در يکي از شب هاي ماه مبارک رمضان ، نيمه شب ، براي انجام کاري مجبور شدم از جلوي اتاق امام گذر کنم . حين عبور ، متوجه شدم که امام ، زار زار گريه مي کردند ! هق هق گريه امام که در فضا پيچيده بود ، واقعاً مرا تحت تأثير قرار داد که چگونه امام ، در آن موقع از شب ، با خداي خويش راز و نياز مي کند . (6)
آخرين ماه مبارک رمضان دوران حيات امام ، به گفته ي ساکنان بيت ، از ماه مبارک رمضان هاي ديگر متفاوت بود!به اين صورت که امام هميشه ، براي خشک کردن اشک چشم شان دستمالي را همراه داشتند ، ولي در آن ماه مبارک رمضان ، حوله اي را نيز همراه بر مي داشتند تا به هنگام نمازهاي نيمه شب شان ، از آن استفاده کنند ! (7)

توجه ويژه به قرآن
امام در هر فرصتي که به دست مي آوردند ، ولو اندک ، قرآن مي خواندند . بارها ديده شد که امام ، حتي در دقايقي قبل از آماده شدن سفره ـ که معمولاً به بطالت مي گذرد ـ قرآن تلاوت مي کنند ! (8) امام بعد از نماز شب تا وقت نماز صبح ، قرآن مي خواند . (9)
يکي از همراهان امام در نجف ، اظهار مي کرد که امام خميني در ماه مبارک رمضان ، هر روز ده جزء قرآن مي خواندند ؛ يعني در هر سه روز ، يک بار قرآن را ختم مي کردند . (10)
علاوه بر آن ، هر سال چند روز قبل از ماه مبارک رمضان ، دستور مي دادند که چند ختم قرآن براي افرادي که مد نظر مبارکشان بود ، قرائت شود . (11)

سفارش هاي امام به مناسبت ماه مبارک رمضان
شما در اين چند روزي که به ماه رمضان مانده ، به فکر باشيد ، خود را اصلاح کرده ، توجه به حق تعالي پيدا نماييد .
از کردار و رفتار ناشايسته خود ، استغفار کنيد ! اگر خداي نخواسته ، گناهي مرتکب شده ايد ، قبل از ورود به ماه مبارک رمضان ، توبه کنيد ! زبان را به مناجات حق تعالي عادت دهيد!مبادا در ماه مبارک رمضان ، از شما غيبتي ، تهمتي و خلاصه گناهي سر بزند و در محضر ربوبي ، با نعم الهي و در مهمان سراي باري تعالي ، آلوده به معاصي باشيد ! شما اقلاً ، به آداب اوليه روزه عمل نماييد و همان طوري که شکم خود را از خوردن و آشاميدن نگه مي داريد ، چشم و گوش و زبان را هم از معاصي باز داريد! از هم اکنون بنا بگذاريد که زبان را از غيبت ، تهمت ، بدگويي و دروغ نگه داشته ، کينه ، حسد و ديگر صفات زشت شيطاني را از دل بيرون کنيد!

اگر با پايان يافتن ماه مبارک رمضان ، در اعمال و کردار شما هيچ گونه تغييري پديد نيامد ، و راه و روش شما با قبل از ماه صيام فرقي نکرد ، معلوم مي شود روزه اي که از شما خواسته اند ، محقق نشده است .(12 )

پي نوشت :

1ـ پا به پاي آفتاب ، ج 1 ، ص 286 .
2 ـ برداشت هايي از سيره ي امام خميني (ره) ، ج 3 ، ص 90 .
3 ـ همان ، ص 89 .
4 ـ امام در سنگر نماز ، ص 83 ؛ هزار و يک نکته ، نکته ي 129 .
5 ـ سيماي فرزانگان ، ص 159 ؛ برداشت هايي از سيره ي امام خميني (ره) ، ج 3 ، ص 99 .
6 ـ هزار و يک نکته ، نکته ي 104 ؛ جلوه اي از خورشيد ، ص 90 .
7 ـ برداشت هايي از سيره ي امام خميني (ره) ، ج 3 ، ص 126 .
8 ـ پا به پاي آفتاب ، ج 1 ، ص 270 .
9 ـ برداشت هايي از سيره ي امام خميني (ره) ، ج 3 ، ص 198 .
10 ـ همان ، ص 7 .
11 ـ پا به پاي آفتاب ، ج 1 ص 181 .
12 ـ سيماي فرزانگان ، ص 159 و 161 ؛ برداشت هايي از سيره ي امام خميني (ره) ، ج 3 ، ص 8 .

منبع:ماهنامه قرآني ،آموزشي نسيم وحي،شماره 8.